Juweeltje: Dem dunkeln Schoss der heilgen Erde – Johannes Brahms (1833 – 1897)

Hoewel het Uitvaartensemble Nijmegen steeds vaker moderne liederen zingt, is het merendeel van het repertoire klassiek. Een van de klassieke juweeltjes is Dem dunkeln Schoss der heilgen Erde. De tekst van dit lied komt uit een groot dichtwerk van Friedrich von Schiller (1759-1805): Lied von der Glocke. Schiller schreef dit lied nadat hij in 1788 in Rudolstadt de plaatselijke klokkengieterij had bezocht, met als motto: Vivos voco, mortuos plango, fulgura franco. Vertaald betekent dat: ‘Ik [de klok] roep de levenden, ik beween de doden en ik breek de bliksem’. De tekst staat als inscriptie op de klok voor de Munsterkerk te Schaffhausen in Zwitserland. De klok dateert uit 1486 en verloor omstreeks 1700 een deel van haar slagring (is te zien op de foto).

Het gedicht Lied von der Glocke werd na de voltooiing in 1799 een groot succes. Het was  lange tijd verplichte leerstof voor leerlingen van middelbare scholen. Iedere Duitser kent  de regels: Festgemauert in der Erden steht die Form, aus Lehm gebrannt. In het gedicht is de klok een soort vertolker van de menselijke deugd: vroomheid en goedheid, discipline en ijver, huiselijkheid en ouderliefde. Maar ook markeert de klok met klinkende slagen de belangrijkste mijlpalen in ons leven: als doopsklok, huwelijksklok, brandklok, angelusklok, stormklok en als doodsklok. Het klokgelui van de doodsklok wordt in het gedicht vergeleken met het zaaien van zaad in de akker. Uit de overledene ontspruit het nageslacht. Zo is de dood het begin van leven.